Profielschets RvC Stek 1. Raad van Commissarissen Het dagelijks bestuur ligt bij het bestuur van Stek. De Raad van Commissarissen (RvC) ziet toe op de doelstellingen van de corporatie: doen wij het maximale wat we kunnen in de taak die wij definiëren en gegeven de middelen die we hebben? De RvC vervult daartoe binnen de Stek drie rollen: • Toezien op de besturing van de organisatie en de algemene gang van zaken binnen de corporatie • klankbord/raadgever voor het bestuur op divers terrein, gevraagd en ongevraagd • werkgever van het bestuur Bij het aantrekken van leden voor de RvC wordt gebruik gemaakt van dit functieprofiel, waarbij wordt gestreefd naar een diversiteit van deskundigheid en competenties. De diversiteit in de raad is noodzakelijk en in tijd en context afhankelijk. De RvC maakt periodiek een afweging omtrent alle aspecten van diversiteit die noodzakelijk zijn. Zij maakt daarbij een afweging tussen de volgende aspecten: a. Een goede verhouding tussen mannen en vrouwen: conform de wetgeving bestaat minstens 30% van de topstructuur (bestuur en RvC) uit vrouwen en tenminste 30% uit mannen; b. Verschillende leeftijden en generaties: een evenwichtige verdeling tussen dertigers, veertigers, vijftigers en ouder, passend bij een moderne dynamische organisatie; c. Gelet op de bijzondere positie van de fusiecorporatie is ervaring in toezichtfuncties van belang maar de RvC biedt ook ruimte aan nieuwkomers met een frisse blik; d. Verschillende beroepsgroepen en specialismen zijn aanwezig: financieel, vastgoed, volkshuisvesting, organisatie, maatschappelijk werk en andere (zie hierna). Naast de hierna genoemde beroepsachtergronden heeft tenminste één commissaris kennis van het sociaal domein (in de regio). e. Tenminste twee leden van de RvC hebben binding met de Bollenstreek: in hun professionele verantwoordelijkheid dan wel ‘geboren en getogen’; f. De raad heeft een diversiteit aan persoonlijk opereren: verschillende teamrollen, adviesstijlen of vergaderstijlen; g. De raad bestaat uit leden met een sterk wisselend netwerk van stakeholders, deskundigen, marktpartijen of branche/overheid. Leden van de RvC zijn conform de governancecode gehouden aan permanente educatie. Er wordt jaarlijks een opleidingsplan opgesteld. Leden van de raad worden geacht lid te worden van de Vereniging voor Toezichthouders Woningcorporaties (VTW) en dienen met enige regelmaat bijeenkomsten van de VTW bij te wonen. Leden van de nieuwe RvC zonder voldoende PE-punten in het verleden komen niet voor benoeming in de RvC in aanmerking. De RvC evalueert het eigen functioneren – individueel en als raad - en de samenstelling ieder jaar. De individuele leden worden beoordeeld op hun functioneren en of ze zich voldoende hebben ontwikkeld. Om het jaar huurt de RvC een extern deskundige in om de 1
zelfevaluatie te begeleiden. Hiermee is de deskundigheid, geschiktheid en zelfontplooiing van de RvC van Stek voldoende geborgd en mag verwacht worden dat zij haar 3 rollen met verve zal vervullen.
2. Toezichtstaken In zijn rol van toezichthouder is de RvC verantwoordelijk voor: 1. het toezicht houden op de besturing van de rechtspersoon, de realisatie van de strategische doelstellingen van de corporatie en de wijze waarop het bestuur het beleid uitvoert; 2. het oog houden op risico’s en risicobeheersing die de realisatie van de doelstelling bedreigen; 3. het toezicht houden op de algemene gang van zaken binnen de corporatie; 4. het goedkeuren van besluiten van het bestuur over belangrijke onderwerpen, indien zulke besluiten aan de goedkeuring van de RvC zijn onderworpen op grond van de statuten, eventuele aanvullende bepalingen in een bestuursreglement en/of de Governancecode woningcorporaties. Specifieke aandachtspunten daarbinnen zijn: • • •
•
Toezicht op rechtmatigheid. De RvC controleert of Stek zich richt op zijn kerntaak. Financieel toezicht. Is de financiële continuïteit van Stek geborgd? Waar liggen financiële risico’s? Governance toezicht. Heeft Stek kwalitatief hoogwaardig bestuur en intern toezicht? Zijn er voldoende checks-and-balances om de directeur-bestuurder te controleren en ter verantwoording te kunnen roepen? Integriteitstoezicht. Wordt er integer gehandeld binnen de woningcorporatie? Houden bestuurder, managers en medewerkers zich aan de Integriteitscode?
Mede ter ondersteuning van de formele toezichtstaken is een bredere toezichtagenda opgesteld. Naast het toezicht vanuit de RvC is er sprake van extern toezicht door o.a. Autoriteit woningcorporaties (Aw) en het WSW. De RvC vervult de werkgeversrol voor de bestuurder. Voor het beoordelen van het functioneren van de bestuurder wordt in de Toezichtvisie een kader geven.
3. Samenstelling van de RvC: competenties Ieder lid van de RvC moet voldoen aan de volgende competenties: a. Deskundigheid Voor alle commissarissen van de RvC van Stek geldt dat zij kennis en ervaring moeten hebben opgedaan van de hieronder voor het volkshuisvestelijk belang relevante onderwerpen. • Kennis van relevante wet- en regelgeving, waaronder tenminste de Woningwet, BTIV 2015/2018 en Governancecode 2015; 2
• • • • • •
Ervaring met besturen of toezicht houden op woningcorporaties of andere maatschappelijk werkzame instellingen; Kennis over stakeholders (zoals huurder, gemeenten, toezichthouders) en wanneer/ hoe deze te informeren en betrekken; Kennis van en/ of ervaring in het maatschappelijk en politieke speelveld, landelijk, regionaal en zo mogelijk ook lokaal; Kennis van de (lokale) woningmarkt; Kennis van en/ of ervaring met wonen en zorg en maatschappelijk vastgoed; Kennis van de (lokale) doelgroepen van beleid en bijbehorende opgave voor de woningcorporatie.
b. Onderschrijven missie en doelstelling van Stek en Governancecode De missie gaat over de identiteit van de organisatie. De missie van Stek luidt: “Iedereen in de Bollenstreek moet goed kunnen wonen. Wij zijn er vooral voor de mensen die dat moeilijk zelf kunnen realiseren.” c. Maatschappelijke en bestuurlijke sensitiviteit en verantwoordelijkheid Van een commissaris wordt verwacht dat hij oog heeft voor de maatschappelijke ontwikkelingen evenals voor de machtsverhouding en sentimenten binnen Stek. Dit getuigt van bestuurlijk inzicht en het vermogen abstract te denken. De commissaris onderkent de maatschappelijke functie van de onderneming in de context van het bestuurlijke veld. Hij/zij is goed geïnformeerd over veranderende politieke, maatschappelijke en financiële omstandigheden van Stek. Hij/zij kan deze kennis vertalen naar ideeën over organisatorische veranderingen die de bestuurder en de organisatie verder kunnen helpen. Hij/zij kan waar nodig omgaan met de verschillende stakeholders en handelt verantwoord. d. Helicopterview De commissaris kan adequaat verschillende gegevens en mogelijke handelswijzen tegen elkaar afwegen. Essentiële vraagstukken worden herkend, onderzocht en begrepen. Kijkt verder dan alleen de eigen expertise. Signaleert risico’s voor Stek. Kan goed hoofd- en bijzaken onderscheiden. e. Binding met de Bollenstreek Van minimaal twee commissarissen wordt verwacht dat zij een aantoonbare binding hebben met de Bollenstreek. Met aantoonbare binding wordt bedoeld dat zij wonen en/of werken in de Bollenstreek, of dat zij een andere belangrijke en relevante verbondenheid hebben met de lokale gemeenschap. Deze commissarissen zien er in het bijzonder op toe dat de lokale binding van Stek duurzaam geborgd is. Voor de raad als geheel zijn lokale betrokkenheid en interactie met lokale en regionale stakeholders belangrijke uitgangspunten. f. Onafhankelijke oordeelsvorming Leden van de RvC moeten kritisch en afstandelijk kunnen optreden. Daarvoor is onafhankelijke oordeelsvorming een vereiste. De commissarissen blijven onafhankelijk ten opzichte van: • de directeur-bestuurder; 3
• • •
de organisatie; de overige leden van de RvC; deelbelangen, ook wanneer het betreffende lid op voordracht van de Huurdersorganisatie of Ondernemingsraad is benoemd. De commissaris is in staat om complexe materie te begrijpen en kritisch mee te denken op strategisch niveau. Daarnaast in staat om dat op onafhankelijke wijze te doen. Kan en durft moeilijke vragen te stellen wanneer hij/zij dat nodig acht. Is over het algemeen gekenmerkt door een kritische houding maar voert die niet tot in extremis door. De commissaris is flexibel in zijn denken. Kan begrip op brengen voor andere gezichtspunten. Hij/zij is open-minded, dat wil zeggen staat open voor veranderingen en nieuwe ideeën. Is bereid om op eigen mening en inzichten terug te komen. g. Integriteit Commissarissen hebben het vermogen om verschillende belangen te scheiden, ze komen uit voor hun mening en gaan discreet om met verkregen informatie. Ze oefenen hun functie adequaat en zorgvuldig uit. Houden een hoge morele standaard voor hun functioneren en dat van hun collega’s. Zijn daarnaast aanspreekbaar op hun gedrag en spreken ook hun omgeving hierop aan. Vervullen een voorbeeldfunctie voor de eigen organisatie en zijn exemplarisch voor de sector.
h. Authenticiteit Consistent in denken en doen (gedrag en houding). Maakt duidelijk waar hij/zij voor staat en wat hij/zij werkelijk belangrijk vindt. Heeft een visie op het functioneren van de RvC en de organisatie in zijn geheel. Communiceert intenties, ideeën en gevoelens open met alle betrokken partijen en nodigt ze uit hetzelfde te doen. i. Zelfreflectief vermogen Commissarissen staan open voor kritische discussies. Deze kritische houding passen ze ook op zichzelf toe. Een commissaris wordt gekenmerkt door zelflerend vermogen en zelfreflectie. Zijn/haar functioneren heeft immers invloed op het functioneren van de raad als geheel. We verwachten ook van commissarissen dat ze actief participeren in hun scholing. j. Collegiaal functioneren Een commissaris is een teamspeler. Hij/zij is goed in samenwerken. Heeft oog voor het groepsbelang en levert een bijdrage aan het gemeenschappelijk resultaat. Een commissaris is in staat om in collegiaal verband te functioneren. Hij/zij is geen pleitbezorger van individuele belangen. Daarnaast zijn commissarissen diplomatiek en tactvol, omdat ze een duidelijke opstelling innemen en tegelijkertijd ook ruimte geven aan opvattingen van anderen. In de raad als geheel zou een evenwicht moeten zijn van karakters. Een hecht team dat het belang van Stek en de sector het belangrijkst vindt. Besluiten in de RvC worden zoveel mogelijk in consensus genomen. Wanneer het niet mogelijk is om een eensgezind besluit te nemen, is een meerderheidsbesluit doorslaggevend. Alle leden conformeren zich aan meerderheidsbesluiten en communiceren eensgezind naar buiten. 4
k. Betrouwbaarheid Een commissaris is een persoon van onbesproken gedrag. Hij of zij heeft geen strafrechtelijke, financiële, Toezicht- of Fiscaal bestuursrechtelijke antecedenten, zoals omschreven in bijlage 2 bij artikel 19 van het Besluit Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting 2015. De commissaris is in staat om dat aan te tonen door middel van een Verklaring Omtrent het Gedrag. Een commissaris staat daarnaast niet op de radar bij een toezichtsorgaan en heeft daar ook niet op gestaan.
4. Voorzitter van de RvC (geldt voor de voorzitter en voor de vicevoorzitter) De voorzitter van de RvC heeft de taak om de organisatie met (nieuw) elan op inspirerende wijze te stimuleren. Hij/zij heeft een maatschappelijk relevant profiel ten aanzien van sociale vraagstukken en is goed bekend met de corporatiesector in de breedte. Hij/zij staat voor de nieuwe corporatie en dus ook voor de vernieuwing: hij/zij draagt zorg voor de verjonging en vernieuwing van de RvC en (samen met de bestuurder) de ‘tone at the top’ van de organisatie (die zich kenmerkt door voorbeeldgedrag, openheid, integriteit en organisatiesensibiliteit). Hij/zij bezit de kwaliteiten om het groepsproces binnen de RvC op professionele wijze te leiden. Leidt vergaderingen op een efficiënte effectieve en daadkrachtige wijze in een open sfeer waarin iedereen gelijkwaardig kan participeren. Heeft oog voor taakvervulling en verantwoordelijkheden van anderen en benoemt gemeenschappelijke belangen op een wijze die tot overeenstemming leidt. Vereisten voorzitter: • • • • • • • • • • • •
Stimuleert het veranderingsproces van de nieuwe organisatie met een nieuw elan; motiveert en betrekt de leden bij de verantwoordelijkheden van de raad; structureert en leidt gesprekken en vergaderingen; ‘deelt’ informatie; goed gevoel voor bestuurlijke verhoudingen; toont natuurlijk overwicht; behoudt het overzicht; uitstekende communicatieve vaardigheden; consensusgerichte instelling; tact; zorgvuldig in het volgen van afgesproken procedures; kent de spelregels en past toe; verbindt richting bestuurder en binnen RvC.
De voorzitter kan geen voorzitter zijn van de auditcommissie of de remuneratiecommissie. Daarnaast verdient het vanwege (financiële) belangen en het daarbij noodzakelijke ‘vier-ogen-principe’ geen voorkeur dat de voorzitter het profiel ‘Vastgoedontwikkeling en -beheer’ invult.
5
5. Nadere uitwerking specialisaties RvC Binnen de RvC maken we onderscheid tussen zes specialisaties. Dat zijn: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Financiën en risicomanagement Volkshuisvesting Vastgoedontwikkeling en –beheer Bedrijfsvoering HRM Governance en Juridische zaken
Deze specialisaties worden hierna uitgewerkt. 1. Financiën en risicomanagement De commissaris dient te beschikken over kennis van, inzicht in en belangstelling voor vraagstukken betreffende de financiële organisatie, risicomanagement en continuïteit van de corporatie. Hij/zij heeft kennis van en ervaring met de operationele aspecten van dit aandachtsgebied en is in staat om investeringsbeslissingen en het treasurybeleid te beoordelen. In dit aandachtsgebied is inzicht in zowel financieel-economisch beleid als op het gebied van financiering en belegging vereist. Kennis • Kennis en inzicht in vraagstukken betreffende de financiering en financiële continuïteit van een maatschappelijke onderneming en van het maatschappelijk rendement; • Kennis van en inzicht in risicomanagement. • Kennis van en inzicht in financiële risico’s voor de corporatie en de relevante eisen en regels, o.m. op het terrein van treasury; • Kennis om investeringsbeslissingen te beoordelen op financiële risico’s; • Kennis om budgetten, begrotingen en jaarstukken te beoordelen, waaronder kennis van de regels voor (financiële) (jaar)verslaglegging; • Kennis van financieel-economische vraagstukken en managementtechnieken gericht op beheersing/control (risicomanagement); • Inzicht in treasury vraagstukken en -instrumenten, inzicht in projectontwikkeling; 2. Volkshuisvestelijk De commissaris beschikt over actuele kennis en ervaring op gebied van de volkshuisvesting in de maatschappelijke context van de Bollenstreek. Die hij heeft opgedaan door werkervaring bij een woningcorporatie, toezichthouder of gemeente of heeft aantoonbaar expertise op het gebied van de volkshuisvesting. Kennis • Kennis en ervaring op het gebied van de volkshuisvesting danwel stedenbouw en ruimtelijke ordening • Kennis en visie op toekomstige rollen van corporaties binnen de volkshuisvesting in relatie tot maatschappelijke ontwikkelingen en doelgroep ontwikkelingen; • Kennis en visie op toekomstige rollen van corporaties op het gebied van leefbaarheid, zorg en welzijn;
6
• • • • •
Kennis over stakeholders (zoals huurders, gemeenten, toezichthouders) en wanneer/hoe deze te informeren en betrekken; Kennis van en/of ervaring in het maatschappelijk domein en het politieke speelveld, landelijk, regionaal doch met name lokaal; Kennis van de lokale woningmarkt; Kennis van en/of ervaring met maatschappelijk vastgoed; Kennis van de lokale doelgroepen van beleid en de bijbehorende opgave voor de woningcorporatie.
3. Vastgoedontwikkeling en -beheer De commissaris heeft meer dan alleen traditionele kennis van bouwkunde, architectuur en stedenbouw. Projectontwikkeling, verduurzaming, investeren en beleggen in vastgoed hebben zich ontwikkeld tot zelfstandige activiteiten. Om die reden ligt de nadruk op het in staat zijn om samenhangende economische-, bedrijfskundige-, ruimtelijke- en juridische vraagstukken in de vastgoedsector te doorgronden. Kennis • Kennis van de woningmarkt en de vastgoedmarkt en de invloed van factoren daarop; • Kennis van vastgoed- en waarde management; • Kennis van projectontwikkeling, juridische- en financieringsconstructies plus het risicomanagement; • Kennis van duurzaamheid en verduurzaming in relatie tot nieuw en bestaand vastgoed. • Deskundig op het terrein van vastgoed, is op de hoogte van diverse technische aangelegenheden; • Kennis van of ervaring met strategisch voorraadbeleid/-beheer, asset/portfoliomanagement, onderhoudssystematiek bij woningcorporaties, inclusief duurzaamheid; • Ervaring in projectontwikkeling en de bouwwereld. 4. Bedrijfsvoering De commissaris heeft kennis van de bedrijfsprocessen en marktomgeving. Hij/zij heeft kennis van en ervaring met organisatieontwikkeling, ICT, digitalisering en communicatie. Hij is gewend te denken in termen van wat een organisatie op een bepaald punt van zijn ontwikkeling nodig heeft. Kennis • Is op de hoogte van de activiteiten, processen en afdelingen van de corporatie. • Kennis van en inzicht in kwaliteitsontwikkelingen, incl. de borging daarvan; • Kennis van en inzicht in ICT-vraagstukken. • Kennis van en visie op ontwikkelingen op gebied van de digitalisering van de bedrijfsvoering en de dienstverlening, datasciences, klantprocessen en oog hebben voor de consequenties voor een organisatie; • Kennis van en inzicht in cultuur- en organisatieontwikkeling; • Kennis van en inzicht in klantprocessen en de lokale verankering daarvan; • Kennis van en inzicht in strategische ontwikkelingsprocessen. 5. HRM 7
De commissaris beschikt over kennis en inzicht op het gebied van ontwikkeling van mensen. Hij/zij heeft kennis van en ervaring met integratie van organisaties, arbeidsrecht en arbeidsverhoudingen en vraagstukken op het gebied van werkgeverschap, structuur en leiding. Van belang voor na de fusie is het toezicht op een evenwichtige integratie van de drie rechtsvoorgangers van Stek. Kennis • Kennis van HRM, werving en selectie en werkgeverschap en van ontwikkelingen in dit vakgebied; • Kennis en inzicht in arbeidsrecht en medezeggenschapsrecht; • Kennis en inzicht in gedrag en sociale processen. 6. Governance en Juridische zaken De commissaris heeft een juridische achtergrond en ervaring met bestuurlijke (compliance en governance) of toezichthoudende rollen, waardoor hij/zij de juridische kennis, ervaring en inzichten juist op dat strategische en hoge abstractieniveau kan inzetten. Kennis • Heeft een visie op toezicht, compliance en governance; • Heeft ervaring met opzet en uitvoering van integriteitsbeleid; • Kennis en inzicht in relevante juridische vraagstukken, bv. op de gebieden van huurrecht, bouwrecht en onroerend goed, contractenrecht, arbitrage, ondernemingsrecht; • Ervaring met politieke/bestuurlijke besluitvormingsprocessen en onderhandelingen; • Inzicht in juridische consequenties van besluiten; • Kennis van statuten/reglementen; • Gevoel voor verhoudingen tussen partijen; • Brede maatschappelijke belangstelling.
8